b2b Nedir, b2c Nedir?

İşletmelerin ekonomik faaliyetleri kapsamında işlerini gerçekleştirmek, kolaylaştırmak ya da ürün ve hizmet kalitelerini artırmak amacıyla tercih ettiği ve uyguladığı çeşitli iş modelleri vardır. b2b ve b2c de bunlar arasında öne çıkar. Son zamanlarda yaygın olarak kullanılan bu iki kısaltmanın ne anlama geldiğini ve özelliklerini merak ediyor olabilirsiniz. Öncelikle her ikisinin de bir iş modeli olduğunu vurgulamakta yarar vardır.

Bu modellere sırayla bakılacak olursa “Business to business” ifadesinin kısaltması olan b2b ne demek sorusunun cevabı “işletmeden işletmeye” olarak verilebilir. Bunun anlamı, belirli bir ekonomik faaliyeti sürdürmek üzere çeşitli üretim ve tedarik süreçlerini takip eden bir işletmenin bu süreçlerde çeşitli aşamalarda farklı üreticilerden mal veya hizmet tedariki yoluna gitmesidir. Böylece üretimi için gerekli hammadde veya kaynaklara kavuşabilir ve imalatını tamamlayarak mal ya da hizmetini tüketiciyle buluşturabilir.

b2c ise, “business to consumer” ifadesinin kısaltması olup “firmadan tüketiciye” anlamına gelir. Bu modelde, verilen mal ya da hizmetin herhangi bir aracı olmaksızın direkt olarak firmadan son kullanıcıya sağlanması söz konusudur. Burada ilgili işletme tüketiciyle doğrudan temas halindedir ve nihai halini kazandırdığı ürününü aracısız olarak müşteriye ulaştırır. Gerçekleştirdiğiniz bireysel alışveriş işlemlerinin tamamı bu modele bir örnektir. Her iki model de ekonomik hayatta yaygın bir şekilde kullanılır.

b2b Özellikleri ve Örnekleri Nelerdir?

İşletmeler arasında meydana gelen pazarlama ya da satış faaliyetlerini kapsayan b2b pazarlama nasıl oluyor? Bu sorunun yanıtını merak ediyorsanız doğru yerdesiniz. İşte b2b hakkında bilmeniz gerekenler…

Firmalar birbirlerinin üretim faaliyetlerine ya da imalat kalitelerine katkı sağlayabilirler. Özellikle üretim sektörü ele alındığında, şirketlerin imalatlarını gerçekleştirebilmek için birbirlerinden mal ve hizmet tedarik etmesi oldukça yaygındır. Sözgelimi tekstil alanında üretim gösteren bir firma ekonomik faaliyetini hayata geçirmek için teçhizat, kumaş, iplik veya düğme gibi malzemeleri tedarik etme ihtiyacı duyar. Bu çerçevede bu ürünleri tedarik edebilecek başka bir firmayla alışveriş yapması b2b uygulamasına bir örnek teşkil eder. B2b esasen şu alanlarda ortaya çıkar:

• Hammadde tedarik
• Firmalar arası operasyonel iş birliği
• Toptan ve perakende sistemi

Yukarıda verilen örnek imalat için gerekli hammadde alımı çerçevesinde hayata geçirilen b2b’yi yansıtır. Bunun dışında, bu iş modelinin gündeme geldiği farklı örnekler de mevcuttur. Sözgelimi, bir işletme faaliyet gösterirken bir noktada kapasite itibariyle yetersiz kalabilir. Bu durumlarda başka bir firmadan danışmanlık hizmeti alabilir. Bir firma, çalışanlarına meslek içi eğitim sağlamak üzere başka bir firmayla iş birliğine gidebilir. İşte bu örnekte de olduğu gibi, firmalar arasında operasyonel bir iş birliği sağlanarak verilen hizmet kalitesi yükseltilebilir. Toptancı ve perakendeci iş modellerine bakıldığında, market yapılarında da görüldüğü gibi, bir işletme toptan ürünlerini perakende bazda satış yapmak için uygun firmalara satabilir. Görüldüğü gibi, bu model firmalar arasında uygulanır ve ürünlerin tüketicilere ulaştırılması öncesi aşamalarda hayata geçirilir. Bu model kapsamında iş birliğine giden şirketlerin hacmi farklı farklı olabilir. Şahıs şirketi de büyük bir holding de bu modele taraf olabilir. Çeşitli firmaların başka firmalardan yedek parça satın alması, reklam, tanıtım veya danışmanlık hizmeti alması, çeşitli yazılımların satın alınması veya kiralanması da yine bu model kapsamındaki iş birliğine örnek oluşturur.

b2c Özellikleri ve Örnekleri Nelerdir?

Firmaların tüketici ile doğrudan ticari ilişki içinde bulunduğu iş modeli olan b2c kapsamında firma ile tüketici arasında başka bir firma yer almaz. Dolayısıyla, tüketici olarak doğrudan alışveriş yaptığınız iş yerleri ile b2c iş modeli içinde yer alırsınız. Geçtiğimiz yıllar içinde son derece yaygın hale gelen ve her geçen gün popülaritesi ve hacmi yükselen e-ticarette bu iş modeli baskındır. Zira b2c pazarlama e-ticaret sisteminin yaygın bileşenleri arasında bulunur. Bu iş modeli özellikle şu sahalarda yoğun bir biçimde kullanılır:

• Sanal alışveriş olanağı sunan platformlar
• Üreticinin kendi sanal mağazası

E-ticaretin tüketicilerin gözde alışveriş yöntemi olarak öne çıktığı günümüzde sanal mağaza platformları yaygınlaşmıştır ve geniş kitleler tarafından tercih edilir. Bu platformlarda tüketici aradığı çok çeşitli ürünlerin tamamına bir noktadan ulaşabilir ve bunlara çeşitli avantajlarla sahip olabilir.

Üretici veya satıcı anlaşmaya vardığında, sanal mağaza platformu kendisinden aldığı ürünleri bir miktar kâr payıyla müşterilerine sunar ve sanal bir ödeme çözümüyle alışveriş tamamlanır. Bu yönteme başvurulduğunda sanal mağaza platformu ilgili müşteri kitlesiyle b2c ilişkisi içinde yer alır. Bunun yerine, üretici kendine ait bir sanal mağaza üzerinden de tüketici ile b2c teması sağlayabilir. Bu durumda, fabrika çıkış fiyatını esas alarak fiyat biçtiği ürünü doğrudan müşterisi ile buluşturabilir. Bu gibi e-ticaret örneklerinden rahatça anlaşılabilen b2c ilişkisi sadece e-ticaretle sınırlı değildir elbette. Esasen tüketici olarak doğrudan alışveriş yaptığınız her tür firmayla kurduğunuz ilişki de b2c örneği olarak değerlendirilebilir.

b2b ve b2c İş Modellerinin Karşılaştırması

Ticari faaliyette son derece sık uygulanan bu iş modellerinin benzerlikleri ve farklılıkları bulunur. B2b ve B2c’nin kendilerine göre işlevleri ve avantajları vardır. Her ikisi de kaliteli ürün veya hizmetlerin en iyi şekilde tüketiciye ulaştırılmasında etkili çözümler sunar.

Farklılıklarına bakılacak olursa;

• Bb2b üretimde erken aşamalarda firmalar arasında hayata geçirilen bir model olarak göze çarparken b2c son kullanıcıya ulaşma noktasında ortaya çıkan bir iş modelidir.
• B2b modelinde müşterilerin ürün değerlendirmesine ağırlıklı olarak mantıksal fayda yön verir. Oysa b2c modelinde müşterinin ürünü satın almasında esas kriter duygusal fayda olabilir.
• B2b modelinde yer alan tarafların bu iş birliği uzun soluklu olabilir ve süreklilik arz edebilir. Dolayısıyla, ilgili tarafın yeniden mal ya da ürün tedarik etmesi diğer modele nazaran çok daha yüksek bir olasılıktır. B2c iş modeli tek seferlik alışverişle sınırlı kalabilir. Niteliği itibariyle b2b iş birliğinin daha uzun soluklu olma potansiyeli diğerine nazaran yüksek olabilir.
• B2b modelinde ortaya konulan fiyatlar üzerinde pazarlık yapılabilir, mal teslim koşulları ya da hizmet tedarik koşulları müzakereye açıktır. B2c modelinde ise bu esneklik görülmez; bunun yerine müşteri kendisine sunulan şartları kabul eder ve alışveriş gerçekleşir.
• b2b sisteminde yer alan firmalar kendi alanlarına hakimdir ve model kapsamındaki iletişim çok daha uzmanlık yansıtan bir dil kullanımıyla gerçekleşebilir. B2c modelinin muhatabı nihai tüketici ise çoğu zaman teknik jargona vakıf değildir. Buna bağlı olarak, pazarlama aşamasında paylaşılacak bilgilendirmelerden kampanya detaylarına, tanıtımlardan ürün kullanım talimatlarına kadar müşteriye yönelik kullanılan dil son derece basit ve anlaşılır olmalıdır.
• B2b kapsamındaki iletişimde teknik bilgiler ve detaylar ön plana çıkabilir ancak b2c kapsamında tüketiciler pratik bilgi, yönerge veya tanıtımlara ihtiyaç duyar.

Her iki model de pazarlama ve satışta önemli bir rol oynar ve şirketlerin kâr elde etmesi için kullanılır.